Hasło tegorocznego Światowego Dnia Gruźlicy to
„Yes! We can end TB – Tak!
Gruźlica jest chorobą zakaźną. Wywołuje ją prątek gruźlicy Mycobacterium tuberculosis. Najczęściej atakuje płuca, ale może rozwijać się również poza nimi (np. w opłucnej, układzie kostno-stawowym, układzie moczowym, w węzłach chłonnych czy w mózgu). Najczęstszy wariant płucny objawia się stanem zapalnym wywołującym ogólne objawy, jak gorączka, zwiększona męczliwość, dreszcze, utrata masy ciała i objawy specyficzne – kaszel, krwioplucie, bóle klatki piersiowej. Gruźlica w zaawansowanym stadium prowadzi do wyniszczenia organizmu.
Spowodowane przez pandemię COVID-19 dwuletnie osłabienie kontroli nad innymi chorobami zakaźnymi oraz oporność bakterii na leczenie farmakologiczne – to najważniejsze powody, dla których do publicznej dyskusji powraca temat gruźlicy, wciąż określanej jako choroba powszechna. Wraca również, temat gruźlicy opornej na leczenia.
Według badań World Health Organization (WHO) na świecie co roku 10,5 mln ludzi zapada na gruźlicę, przy czym ok. 3 mln w ogóle nie jest diagnozowanych i leczonych. Każdego roku na całym świecie odnotowuje się ok. 500 tys. przypadków gruźlicy wielolekoopornej[1], która staje się poważnym problemem w wielu regionach świata.
Działania profilaktyczne realizowane w ostatnich dziesięcioleciach przyniosły kontrolowany spadek nowych zachorowań wśród mieszkańców Polski. W statystykach międzynarodowych nasz kraj zajmował miejsce wśród 10 państw o najniższym wskaźniku zachorowań na gruźlicę wielolekooporną.
W 2020 r. mieliśmy 38 chorych, ale w 2022 r. już 98. Ten wzrost jest związany z przybyciem do nas uchodźców z Ukrainy. Migracji tej towarzyszy również pojawienie się nowych szczepów znanych bakterii, które przybywają do Polski wraz z ich nosicielami z powodu relokacji w wyniku wojny, jak też z pacjentami z innych stron świata. Trend ten, a także silne lobby antyszczepionkowe skutkujące niskim poziomem wyszczepialności, przyczyniają się do wzrostu zachorowań i mogą powodować zwiększenie liczby chorych na gruźlicę w przyszłości.
Do czynników predysponujących do rozwoju gruźlicy zalicza się zakażenie HIV, alkoholizm, narkomanię, nikotynizm, niedobory odporności, leczenie immunosupresyjne oraz niedowagę.
Do najczęstszych powikłań gruźlicy należą odma opłucnowa, zwłóknienie opłucnej, krwotok płucny lub ropniak opłucnej. Są to choroby zagrażające życiu i mogą prowadzić do śmierci.
W ostatnich latach powstały nowe, skuteczniejsze terapie lekowe i testy molekularne, pozwalające szybko i skutecznie diagnozować chorobę. w strukturze Centrum działa Oddział Pulmonologiczno – Gruźliczy, na który przyjmowane są osoby z rozpoznaną gruźlicą, bezpośrednio prątkujące, czyli zakaźne, a także chorzy z podejrzeniem gruźlicy oraz pacjenci, u których nastąpiła wznowa gruźlicy. Oddział współpracuje z Działem Diagnostyki Laboratoryjnej w zakresie diagnozowania prątka gruźlicy.
Gruźlicy możemy zapobiegać
Do najważniejszych metod profilaktyki przeciwgruźliczej zalicza się:
- unikanie kontaktu z osobami chorymi lub podejrzanymi o zachorowanie na gruźlicę
- szybką diagnostykę i wdrożenie leczenia osób chorych na gruźlicę
- izolowanie osób chorych na gruźlicę, które są w etapie prątkowania (osoby takie powinny być hospitalizowane)
- częste wietrzenie pomieszczeń
- szczepienie na gruźlicę (BCG).
W takie dni jak dziś, ale i każdego dnia pamiętajmy: Zdrowie jest najważniejsze!
[1] Za: Medycyna i Zdrowie Portal dla systemu ochrony zdrowia [data dostępu: 21/07/2023 09:42].
